Atelier Flos, Steyl (gemeente Tegelen)

Felix Flos (1870-1935) begon in 1898 in Steyl Schilderbedrijf Flos. Rond 1910 breidde hij zijn werkzaamheden uit met gebrandschilderd glas. Na het overlijden van Felix werd het bedrijf voortgezet door de drie zonen Etienne, Joseph en Richard. In 1935 besloten de broers om naast het schildersbedrijf een glaskunstatelier op te richten. Joseph en Richard hadden de leiding over het schildersbedrijf, terwijl Etienne (1908-1975) directeur werd van het glaskunstatelier. De twee bedrijfsonderdelen hadden in het dorp een eigen werkplaats.
Etienne die talent had voor tekenen en schilderen, ontwikkelde zich door zelfstudie en adviezen van onder anderen Charles Eyck tot glazenier, en het bedrijf ontwikkelde zich geleidelijk tot een professioneel glasatelier. Tijdens de Tweede Wereldoorlog lag de productie noodgedwongen stil. Na de oorlog nam de glaskunst een ware vlucht, ook al omdat er veel restauratiewerk gedaan moest worden. Etienne, teruggekeerd uit concentratiekamp Buchenwald, heeft het glasatelier groot gemaakt. Hij werd daarbij ondersteund door zijn neven Felix ( 1946) en Toon (1947).
Etienne  deed veel herstelwerk en experimenteerde graag met Leo Reihs en Frans Rievers, ontwerpers in vaste dienst. Tot ca. 1960 werd vooral gebrandschilderd glas-in-lood gemaakt, maar daarna werd ook in moderne technieken gewerkt zoals glas-in-beton, glasappliqué, glas-in-epoxy, glasetsen en glasmozaïek. Het bedrijf kwam onder de gedreven leiding van Etienne tot grote bloei, en had op het hoogtepunt 16 medewerkers in dienst en 3 vertegenwoordigers in de Verenigde Staten. Behalve hun eigen ontwerpen werden ook ontwerpen uitgevoerd van vele tientallen kunstenaars zoals Frans Cox, Jan Dijkers, Charles Eyck, Ted Felen, Huub Kurvers,  Eugène Laudy, René Smeets, Hans Truijen, Jacques Verheyen,  Daan Wildschut, Pieter Wiegersma en Wim van Woerkom. Atelier Flos heeft echter geen ontwerpen van Joep Nicolas uitgevoerd, maar heeft wel veel ramen van Joep Nicolas gerestaureerd.
Etienne zette zich als secretaris van de Bond voor glazeniers voor het Gewest Limburg in voor de belangenbehartiging van glasateliers in Limburg. Lid van de Bond waren onder meer Atelier Max Weiss, Atelier Jos Wielders,  Atelier Mesterom, Atelier Felix en Louis van den Essen & Zoon.

Atelier Flos kreeg een groot aantal opdrachten zowel  van kerkelijke als niet-kerkelijke zijde, zowel in Nederland als in het buitenland (onder meer Duitsland, Verenigde Staten en Canada). Bekende ramen vervaardigd door Atelier Flos zijn de Bevrijdingsramen van Charles Eyck in de Sint Janskerk in Gouda (1947) en in de Martinuskerk in Venlo (1948), en het zgn. popart-raam uit 1966-’68 van Hans Truijen in de Martinuskerk in Maastricht. Naast nieuw werk werd ook veel restauratiewerk uitgevoerd, zoals in de Sint Servaasbasiliek in Maastricht en de 90 enorme ramen voor het Kruisheren-hotel ook in Maastricht. Een van de laatste opdrachten was de restauratie van de ramen in het Clemenskerkje in Oud-Merkelbeek.
In 1977 had Toon Flos, als vijfde generatie, het glaskunstatelier overgenomen en werd het glasatelier  losgekoppeld van het schildersbedrijf. In 1994 was ook Henriette Flos-Hanraets,  de echtgenote van Toon, in het bedrijf gestapt.
In 2017 zag de vijfde generatie Flos zich helaas gedwongen de deuren van het gerenommeerde glasatelier na 107 jaar te sluiten, Er werkten toen nog maar 2 personen.
Na het faillissement is de inboedel inclusief het archief over enkele opkopers verdeeld geraakt. Toch is het gelukt  de verschillende delen van het archief weer samen te brengen tot het vrijwel complete bedrijfsarchief van Atelier Flos. Het archief bevindt zich in het Sociaal Historisch Centrum Limburg in Maastricht (SHCL archiefdossier EAN 1323). De kartons werden verworven door Glasatelier Hagemeier in Tilburg.

Ramen in Oostelijke Mijnstreek (uitvoering):
de Martinuskerk te Heerlen-Welten
de Annakerk te Heerlen-Bekkerveld
de Lambertuskerk te Kerkrade-Centrum
de O.L.V. Onbevlekt Ontvangenkerk Kerkrade-Terwinselen  
de Mariakapel te Kerkrade-Hambos

Bronnen:
Carine Hoogveld (red.), Glas in Lood in Nederland 1817-1968 (Den Haag, 1989) p.239
Sacha Odenhoven,” Speelgoed voor de Zon. Bij Glaskunstatelier Flos in Steyl”, in: Buun 11 (Venlo, 2010) 200-216 (in: Buun op de Buun, Bloemlezing (Venlo, mei 2019) 168-185)
Judith van Puyvelde,” Glasatelier Flos: opkomst, ondergang en archivalische herleving”, in: SHCL jaarboek 2022 (Maastricht) 122-137