Brunssum, H.Familiekerk

De kerk
De H. Familiekerk te Brunssum-Langeberg, gelegen aan een drukke rotonde langs de verbindingsweg tussen Brunssum en Heerlen, is gebouwd in de jaren 1951-’52 door aannemer Beugels uit Oirsbeek naar een ontwerp van – de toen net overleden- architect Alphons Boosten (1893-1951) uit Maastricht.
Het is een pseudobasiliek met een transept en een verhoogde viering en koorpartij. Een toren ontbreekt. Het grote, sobere gebouw is georiënteerd en opgetrokken in baksteen. Vanaf de straat gezien lijkt het gebouw op een reuzenschuur met flauw hellend, geknikt zadeldak en met drie zeer bescheiden rondboogvormige ingangen in de tamelijk gesloten westgevel.
De zijbeuken zijn direct te betreden via de ingangen terzijde van de hoofdingang. De viering is aanzienlijk hoger dan schip en transept. De transeptarmen hebben een zadeldak waartegen aan elke zijde een plat dak tegenaan loopt. Dakpartijen bedekt met leien.
Alle binnenmuren opgetrokken in gele baksteen in schoon metselwerk. Het middenschip wordt door vijf hoge rondbogen van de brede zijbeuken gescheiden. De bogen spruiten voort uit rechthoekige pijlers zonder basement en kapiteel. Tussen de pijlers van de scheibogen en de buitenmuur van de zijbeuken zijn gordelbogen aangebracht. Een triomfboog vormt de overgang van middenschip naar viering. Tussen viering en transeptarmen eveneens hoge rondbogen als scheiding. Viering en priesterkoor liggen vijf treden boven het vloerniveau van de kerk. Betonnen cassetteplafonds. De achterwand van het koor wordt aan beide zijden geflankeerd door een arcade van drie ranke rondbogen, die toegang geven tot een achterdoorgang, vanwaaruit de sacristie (rechts) en de dagkapel bereikbaar zijn.
De Staatsmijnen waren bij het ontwerp betrokken, omdat de onstabiele ondergrond als gevolg van de kolenwinning door de Staatsmijn Hendrik een bijzondere fundering noodzakelijk maakte. Voordat de nieuwe kerk in gebruik kon worden genomen , werd nog enige tijd gebruik gemaakt van een houten noodkerk, in bruikleen gegeven door de Staatsmijnen.
De kerk was bestemd voor de bewoners van de woonwijk De Langeberg-Venweg, in 1948 tot parochie verheven. Architect Boosten had er reeds in 1927 in opdracht van “Thuis Best” (een stichting ter behartiging der huisvesting van mijnpersoneel) en in samenspraak met de Staatsmijnen ca. 721 woonhuizen en 3 winkels gebouwd. De wijk maakte een aantrekkelijke indruk doordat de typen woningen zich sterk van elkaar onderscheidden. Vanaf 1960 werden ze verkocht.
De H. Familiekerk werd in 2013 aan de eredienst onttrokken . Inmiddels verkocht.
Dichtstbijzijnde kolenmijn: de Staatsmijn Hendrik te Brunssum, productieperiode 1915-1963. Vanaf 1963 geïntegreerd met de nabij gelegen mijn Emma te Treebeek. De staatsmijn Emma-Hendrik was nog productief tot 1973.

De ramen
De kerk heeft rondboogvensters en in het transept twee roosvensters, beglaasd met gebrandschilderde glas-in-loodramen van Joep Nicolas (1897-1972), geplaatst in de periode 1960-1969. Voor zover te achterhalen zijn de ramen gesigneerd met “Joep Nicolas + jaartal”.
In de voorgevel ter weerszijden van de hoofdingang twee kleine rondboogramen, tussen hoofdingang en rechterdeur een smal rondboograam en boven de hoofdingang een hoog rondboograam.
De gevels van beide zijbeuken hebben elk vier hoge rondboogramen en in de westelijke zijgevel van het noordertransept bevindt zich eveneens een hoog rondboograam.
In de kopgevel van elke transeptarm een groot roosvenster met maaswerk van beton en voorzien van kwalitatief bijzonder glas-in-loodwerk.
De kleurrijke, expressieve ramen overvol met bijbelse taferelen vormen een sterk contrast  met de sober gebouwde en ingerichte kerk. Jammer dat de gebrandschilderde ramen veel licht aan het interieur ontnemen, waardoor het onaangenaam donker in de kerk kan zijn.
In de periode dat Joep Nicolas werkte aan de ramen voor de Familiekerk in de Langeberg was hij ook bezig met zijn Magnum Opus: 27 zeer grote ramen voor de Oude Kerk in Delft (1956-1972). De ramen variëren in grootte van 450x250cm tot 1500x625cm. Voor deze enorme opdracht werkte hij o.a. samen met glasatelier Geutjes te Venlo (de broers Arnold en Gerard, en  hun zwager de kunstenaar Louis Smeets). Of Joep Nicolas de ramen voor de Familiekerk ook door atelier Geutjes heeft laten vervaardigen is onbekend.

Bronnen:
Kerkgebouwen in Limburg/Langeberg
Website  www.glasmalerei-ev-web.de van Forschungsstelle Glasmalerei des 20. Jh. e.V./Limburg-Brunssum
Lidwien Schiphorst, A.J.N. Boosten 1893-1951, expressief vernieuwer van het katholieke bouwen , St. BONAS (Rotterdam, 2006)
Janneke van Zanten en Wilco Blaak, De 27 Delftse Glazen van Joep Nicolas (Delft, z.j.)