Brunssum, Fatimakerk

De kerk
De H. Onbevlekt Hart van Mariakerk/ Fatimakerk in Brunssum-Kruisberg is in 1952-’53 gebouwd naar een ontwerp van architect Jan Drummen (1891-1966) in “Alphons Boosten-stijl” ten behoeve van de nieuwe in 1947 gestichte Fatimaparochie.
Het is een driebeukige hallenkerk met een extra zijbeuk aan de zuidzijde en een processiegang aan de noordzijde, Geen klokkentoren, georiënteerd, opgetrokken in rood-gele baksteen.
In de brede westgevel een inpandige narthex/voorportaal, te betreden via twee rondbogen en bereikbaar via een trappartij. Het middenschip en het koor, dat iets hoger ligt dan het schip, hebben zadeldaken, de zijbeuken en de processiegang platte daken.
Tegen de noordzijde van de westgevel de doopkapel, tegen de zuidzijde een apsis behorende bij de Fatimakapel. De processiegang/galerij langs de noordelijke zijgevel is met vier brede bogen naar het plantsoen geopend. Om het rechtgesloten koor een kooromgang/processiegang, boven op het koor een ijzeren kruis.
Het interieur is opgetrokken in schoonmetselwerk. Boven het voorportaal de zangtribune met een bakstenen borstwering. Tussen middenschip en de zijschepen zes grote, hoge scheibogen voortspruitend uit rechthoekige pijlers zonder basement en kapiteel. De extra zijbeuk aan de zuidzijde is van het zijschip afgeschermd door een reeks van zes rondbogen. Het priesterkoor ligt vijf treden boven de kerkvloer.
De plafonds in het kerkgebouw zijn opgebouwd uit betonnen moer en kinderbalken waartussen troggewelven uit porisosteen.
In de bogen van het voorportaal en de processiegang zijn hekwerken geplaatst om overlast en vernieling tegen te gaan.
Opmerkelijk aan het ontwerp van Jan Drummen is dat een processie rondom de kerk mogelijk is: beginnend in de Fatimakapel komt men via de extra zijbeuk aan de zuidzijde, de omgang rond het koor, het zijportaal aan de noordgevel en de open galerij weer terug achter in de kerk. Waarschijnlijk is dit op verzoek van bouwpastoor Jos Haan zo ontworpen in de hoop dat de kerk ooit tot een bedevaartskerk zou uitgroeien.

Tegen de linkerkant van de voorgevel een reliëf van Frans Cox ‘de Jacht op de Eenhoorn’ (‘Annunciatie’) uit 1958. Het kunstwerk bevond zich oorspronkelijk tegen de gevel van de inmiddels gesloopte Sancta Maria-MAVO.
Dichtstbijzijnde kolenmijn: de Staatsmijn Hendrik te Brunssum, productieperiode 1915-1963. Vanaf 1963 geïntegreerd met de nabij gelegen mijn Emma te Treebeek. De staatsmijn Emma-Hendrik was nog productief tot 1973.

Fatimaparochie
In de jaren na de Tweede Wereldoorlog werden in Brunssum vele nieuwe huizen gebouwd. Deze waren nodig voor de vele nieuwe inwoners die aangetrokken werden door de bloeiende mijnindustrie. Dit maakte ook het stichten van een nieuwe parochie voor de bewoners van de wijken Kruisberg en Hokkelenberg wenselijk. Jos Haan werd in 1946 benoemd tot bouwpastoor. De bouw van de nieuwe kerk moest echter worden uitgesteld omdat op de geplande locatie een bouwverbod gold wegens mijnverzakking. Wel werd een houten noodkerk gebouwd. Deze deed tussen 1954 en 1978 dienst als parochiehuis. De plaatselijke architect Jan Drummen kreeg de bouwopdracht. De nabijgelegen lagere jongens- en meisjesschool waren ook van zijn hand. Wellicht door zijn samenwerking en vriendschap met architect Alphons Boosten heeft Drummen een kerk ontworpen die veel lijkt op een ‘Boosten-kerk’.
Financiële ondersteuning voor de nieuwbouw werd verleend door het gemeentebestuur, de Staatsmijnen en de Oranje Nassaumijnen.
Gelijktijdig met herstel van mijnschade in 1965 vond herinrichting van het interieur plaats.

Bronnen:
Kerkgebouwen in Limburg, Brunssum-Fatimakerk
Th. Raets, 50 jaar Fatimaparochie, een bewogen en rijke geschiedenis (1997)
Lies Netel, De nalatenschap van Marianne van der Heijden (1922-1998), de stem van een ongekende kunstenares. (Hilversum, 2020)
website  www.glasmalerei-ev-web.de  van Forsschungsstelle Glasmalerei des 20. Jh/ Limburg-Brunssum